In het geïllustreerd weekblad "BUITEN" van 21 november 1914 staat een artikel over Het Spijker te Brakel, daarin wordt melding gemaakt van een achttal ramen die in het begin van deze eeuw in twee vensters met kruiskozijnen in Het Spijker zaten. De oorsprong van deze glas-in-lood ramen is inmiddels duidelijk. Grotendeels zijn ze afkomstig uit het kasteel van Brakel, voordat de fransen het in 1672 opbliezen zijn de ramen eruit gehaald en opgeslagn in het ooievaarsnest waar de rentmeester van de toenmalige heer Van Brakel in woonde.
Op zes ramen zijn wapens afgebeeld, terwijl de andere twee een viertal bijbelse voorstellingen weergeven, episoden uit het leven van Job. De ramen zijn versierd met afbeeldingen van bloemen, vlinders en vogels, zoals een ooievaar, een ijsvogel en een putter. Op de ramen komt het jaartal 1616 voor en verschillende familienamen zoals Cuyper, Brouwer, van Willigen, van Sterkenbuerch en Blancken. Op een van de ramen staat de tekst: "Joffrou Maragrita mon weduwe van wijllen Jan Marcus, de bij in zijn leven commandeur en Capyteyn opt fort tot Loevesteyn Ao 1649". De ramen zijn allemaal even groot en hebben een afmeting van 114,5 cm bij 52,5 cm.
De ramen zijn geveild in 1913, 28, 29 en 30 oktober te Dordrecht door Firma A.mak, veilingmeesters, met veilingnummer 109. (Met foto's in de veilingcatalogus.) Acht historische ramen met de volgende inscripties:
- "Nicolaes Goltsen, ontfanger der Nijmegens quartijer in thielreweert ende schep en der Hooge gerichtse Banke van Zuijlichem ao 1649"
- "Jeffrou maragrita mom wedewe van wijllen Jon Marcus de bij in sijn leven commandeur en capijtein opt fort Loevesteijn ao 1649"
- "Wolther Douw .. beiden .. sijne huijsvrouw ao 1649"
- "Quirijn de Cock landt schriuer in boemelreweert en secretaris der Hooghe gericht drieu ao 1649"
- "Frans Crij.. Bruijn Ariensz Cuijper ao 1599" - "Ariaen Buijs Rotgersz, brouwer tot Gorchem 1617"
- "Jans van Willigen ao 16.0" - "Huibert Jans van Willigen Deijckheem tot Brakel en Griet.."
- "Jan Huijbertsz 16.."
- "Rommit Adriaensz Blancken 1659"
- "Tomas van Sterckenbuerch advekaet van den Edelen hove van Utrecht ao 1649"
- "An.. Hermansz, dijckheemraat tot Brakel 1659"
- "Job van sijns goets verlies en van sijns kinders doot / Ja van sduijvels gequel noch van swijfs schimpigh woorden / Is niet van godt gekeert maer sprack met woorden bloot / Godt gad god nam dits 't quaest dat men oijt hoorde 1616"
In het Spijker bevond zich een kistje met een collectie van ruim 100 scherven, restanten van de ramen na de verwoesting in 1672 en wellicht ook nog enkele fragmenten uit de ramen van het koor van de kerk. Over de scherven is in 2014 een artikel gepubliceerd door Jan van Willigen en Ap de With in het boek: De Heerlijkheid Brakel, uitgegeven t.g.v. de tentoonstelling in Huis Brakel. Wim Veerman vertelt in een filmfragment over de restauratie van zeventiende eeuws glas. Hieronder de afbeeldingen van de scherven, gefotografeerd door Ap de With.
In november 2017 werd door een lid van Corpus Vitrearum ontdekt waar de tot dan toe verdwenen ramen zich bevinden: in een gerestaureerd pand in Amsterdam, Vondelstraat 103. De ramen zijn te bekijken op de beeldbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed:
De ramen zijn in 2009 gefotografeerd door Jan van Galen in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed (RCE) voor Amsterdamse Interieurs Huizenportretten 1875 - 1945, Nieuw Zuid interieurs Plan Zuid.
De ramen werden in 2022 uit de villa gehaald en naar het atelier van de glazenier in Tilburg gebracht. In juli werden de kozijnen in Het Spijker aangepast en de glazen gemonteerd. In twee kruiskozijn zoals het oorspronkelijk ook was, sieren de acht ramen de voor- en de achterzijde van Het Spijker en geven het weer een fraaie authentieke uitstraling.
Op vrijdag 9 september werden de "verlooren Glaesen" onthuld. Tijdens een bijeenkomst in het Spijker gaf de historische Stichting De Vier Heerlijkheden m.b.v een videopresentatie een cultuurhistorisch verslag. De wethouder van Zaltbommel Gijs van Leeuwen sprak over het belang van erfgoed voor de samenleving. De voorzitter van 'Bewoond Bewaard" Eduard Haaksma sprak over de kracht van het particulier initiatief. Daarna volgde de opening van de blinden voor de ramen door Joke van Dam namens de familie van Dam en Jan Willem Meeuwis, donateur. Jan van Willigen lichtte vanuit zijn historische kennis nog enkele tipjes van de sluier over de ramen waarna glazenier Stef Hagemeijer een verhaal hield over wat er in het glas te zien is.
Lees het verhaal van de ramen in het blad van de SKBL (Stichting Kastelen Buitenplaatsen Landgoederen
Het verhaal van de glas-in-loodramen is ook te zien in een filmpje van 15 minuten (klik voor het filmpje)
