Oorlogsgraven

BRAKEL

Op het kerkhof bij de Nederlandse Hervormde kerk in Brakel ligt Hendrik van Balen begraven . Op de steen staat: "gevallen voor het vaderland 16-7-1889 – 1-12-1940". hij was schipper en voer voor de steenkolenhandel naar Duitsland op het schip "De Molenaar". Tijdens een bombardement op de Ruhr in Duitsland werd Hendrik geraakt door een granaatscherf en overleed in een ziekenhuis in Gelsenkirche. Hij werd daarna op zijn eigen schip naar Brakel vervoerd en enkele dagen daarna begraven. Later heeft er een herbegrafenis plaatsgevonden. Op de plaats waar hij nu begraven ligt lagen Engelse soldaten die overgebracht werden naar de oorlogsbegraafplaats Airborn in Oosterbeek bij Arnhem. Sinds 2016 is er bij dit graf een monumentje geplaatst van Karel van Zanten, geboren 2-1-1919 in Poederoijen, overleden op 27-7-1942 in Potsdam (Duitsland). Zoon van Adrianus van Zanten en Janna Fukkink. Ook staat er nu een gedenksteen van Johannes Versteeg, geb. 27-08-1927, omgekomen in Batavia, Nederlands Indie, 31-08-1949

Op de Nederlandse veteranendag 25 juni 2022 werd een bord onthuld vanwege de crashlanding van Marinus Aart Rackwitz aan de Meidam op 17 april 1945. (foto 1, foto 2, foto 3, foto 4.)

POEDEROIJEN

In Poederoijen ligt Adriaan van Zee begraven. doordat op de Veluwe bij De Woeste Hoeve een aanslag werd gepleegd op Rauter, werden door de Duitsers represailles genomen. Uit de gevangenis in Utrecht werden zes personen uitgekozen die op 8 maart 1945 in het fort De Bilt werden gefusilleerd. Hierbij hoorden ook Adriaan van Zee en andere gearresteerde verzetslieden uit het land van Heusden en Altena. Adriaan van Zee werd eerst begraven op een begraafplaats in Utrecht, de herbegrafenis in Poederoijen vond plaats op 5 juli 1945. Op zijn grafzerk wordt verwezen naar psalm 118 vers 19.

"Commenwealth War Graves"
In de nacht van 26 op 27 april 1943 om kwart over drie werd een Engelse Wellington-bommenwerper neergeschoten en kwam in het Munnikkenland neer. De vijf overleden bemanningsleden werden op 30 april, 's middags om drie uur, op de begraafplaats bij de Nederlands Hervormde kerk begraven. Hierbij zou ook een afvaardiging van de Duitse Weermacht aanwezig zijn maar op het laatst kwam er bericht dat die waren verhinderd. De kisten werden door een zestal leden van de Luchtbeschermingsdienst van Poederoijen naar een gemeenschappelijk graf gedragen .
Ds. J. van de Haar las psalms 90 voor, hield een korte meditatie hierover en sloot af met gebed. Tenslotte bedankte burgemeester Pos de vele aanwezigen. Op de graven werden vijf houten kruizen geplaatst met daarop de twee bekende namen en op de andere drie "Unbekannter Eng. Flieger. Later zijn de onbekende bemanningsleden alsnog geïdentificeerd. De vijf vliegeniers zijn: George Frederick Fletser, 29 jaar, Pilot, Ernest George Francis, 27 jaar, Eric Thomas Dunn Hardee, Air Bomber. James Alfred Hawkins, Air Gunner en Frank Theodore Pratt, 28 jaar, W. Op/Air, Gunner.

Langs de Kaveling in het Munnikenland is inmiddels een herdenkingsbord geplaatst (foto 1, foto 2, foto 3, foto 4.)

 Kort filmpje van de dodenherdenking op 4 mei 2015

ZUILICHEM

Op de begraafplaats in Zuilichem staat een gedenkteken in de vorm van een zwart stenen kruis met daarop; "ter nagedachtenis aan hen" en een steen met daarop de tekst: "die vielen door oorlogsgeweld.". Daaronder staan de volgende personen vermeld: L. van Oostrum-Hanegraaf overleed op 64-jarige leeftijd ten gevolge van een V-1 inslag op 20 januari 1945; C.J. Meijer-Klapwijk werd begin december 1944 in haar eigen huis op 25-jarige leeftijd geraakt door een blindganger; Dirks Verhoeks stond op 20 november 1944 samen met zijn vader en twee broers achter hun huis in de Zijlsteeg te kijken naar laag overvliegende vliegtuigen en werd door het afweervuur vermoedelijk vanuit Herwijnen geraakt; H.J. Benckhuysen, bakker op de Rietschoof in Aalst overleed in een kamp in Ommen; Aart Hobo werd tijdens de overval op hotel Gottschalk in Zaltbommel gedood doordat hij vanwege zijn doofheid de bevelen van de Duitsers niet opvolgde.

"Commenwealth War Graves"
Vroeg in de morgen van 25 april 1944 stortte in de Breemdwaard bij Zuilichem een RAF Halifax bommenwerper MZ503 neer. Twee bemanningsleden Tanner en Cassidy overleven de crash, vijf bemanningsleden komen om. De eerste drie slachtoffers van de vliegtuigcrash: Murphy, Watterson en Webb worden eerst begraven. Hierbij worden drie kruizen geplaatst. Waarschijnlijk zijn de lichamen van de andere gesneuvelde soldaten Redmonds en Hansford, dermate verminkt dat niet vastgesteld kon worden dat het om vijf soldaten ging. Nu zijn er vijf grafzerken te zien op het kerkhof. Op 4 mei 2005 wordt de as van de op 17 maart 2005 overleden Cassidy bijgezet.

Wilt U meer weten over de herinneringsroute voor de omgekomen vliegeniers? Ga dan naar  DE PAGINA VAN HET 4 EN 5 MEI COMITE OP ONZE WEBSITE.

Meer info over omgekomen vliegeniers in de gemeente Lingewaal vindt u op de site van EVGL  Eerbetoon aan vliegeniers gemeente Lingewaal.  

AALST

 In Aalst staat hetzelfde gedenkteken als in Zuilichem. Hierop staan de volgende namen vermeld: M.Baks, hij sneuvelde op Sumatra, 4 januari 1949, op 21-jarige leeftijd; A. van Driel sneuvelde op 10 mei 1940 in Horn; E.P. van Ooijen: tijdens het verladen van een Duitse auto op de Maasdijk werd een kistje munitie ontvreemd, om het verzet in Aalst te breken werden daarom twee groepen burgers meegenomen naar hotel Carabain in Geldermalsen, als represaille werd zodoende Engelinus Pieter van Ooijen gefusilleerd. Waarschijnlijk gebeurde dit in de villa van Rudolf Adolf Stokey op de hoek van de Stationsweg en de Genteldijk Deze villa was aan het eind van de oorlog in gebruik als onderkomen voor Duise stafofficieren in de regio Geldermalsen. Waarschijnlijk is Engelinus begraven in de boomgaard naast de dijk. Het graf werd nooit gevonden; J. van der Zalm werd getroffen door scherven tijdens beschietingen van de geallieerden; dat gebeurde ook met G.C. Haasakker; J.C. Oomen – van der Schans kwam om toen een granaat het gedeelte van het huis verwoestte waarin zij zich bevond; H. Schreuders - van Dongen had een winkeltje in Aalst en is omgekomen tijdens een aanval van de geallieerde jachtbommenwerpers, haar lichaam werd nooit gevonden; J. van de Laar werd samen met anderen te werk gesteld in Duitsland en is in Kassel aan een ziekte overleden.

Na de bevrijding, op zondag 6 mei 1945 hield ds. A.P. van der Kooy een preek in de Ned. Herv. kerk in Aalst. Voor op de liturgie stond geschreven: in dankbare herinnering aan onzen trouwen Diaken en Vriend Engelinus Pieter van Ooijen ten bate van het restauratiefonds.

Hieronder de liturgie, met dank aan Ad Koolhaas voor de digitale bestanden.

 Tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2018 onthulde Joop Caneel een plaquette met daarop zijn onderduikverhaal. Hij vond in de oorlog onderdak bij het echtpaar Kersten - Exalto in Aalst. De grafzerken van dit echtpaar zijn na ruiming van hun graf op deze plek bij het monument geplaatst.

 Meer oorlogsverhalen zijn te zien op de website Ooggetuigen van WO2 .